Tymczasowy przedstawiciel – nowości w ustawie o zarządzie sukcesyjnym
Już od 1 stycznia 2020 r. wejdą w życie zmiany w ustawie o zarządzie sukcesyjnym wprowadzone ustawą z 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Celem nowelizacji jest wprowadzenie dalszych ułatwień w sukcesji przedsiębiorstw osób fizycznych. Jedną z nowości jest instytucja tymczasowego przedstawiciela.
Po co tymczasowy przedstawiciel?
Tymczasowy przedstawiciel ma ułatwić zarząd przedsiębiorstwem w sytuacji, kiedy przedsiębiorstwo stanowiło w całości majątek przedsiębiorcy i jego małżonka nie będącego przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG. Po śmierci małżonka udział w przedsiębiorstwie (wraz z innymi prawami majątkowymi wchodzącymi do spadku) przechodzi na własność jego spadkobierców. Może to prowadzić do znacznych utrudnień w zarządzie przedsiębiorstwem, bo po pierwsze do czasu nabycia spadku nie wiadomo do końca, komu przysługują prawa do majątku po zmarłym, a po drugie spadkobiercy wcale nie muszą być zgodni co do sposobu zarządu tym majątkiem.
Po śmierci małżonka nie będącego przedsiębiorcą zarząd spadkiem po nim w zakresie udziału w przedsiębiorstwie może być sprawowany właśnie przez tymczasowego przedstawiciela.
Tymczasowy przedstawiciel – hybryda zarządcy sukcesyjnego i wykonawcy testamentu
Tymczasowy przedstawiciel może wykonywać wyłącznie prawa w odniesieniu do majątku spadkowego w zakresie udziału małżonka w przedsiębiorstwie. Nie jest on przedsiębiorcą, nie może wykonywać działalności gospodarczej ani też związanych z tym uprawnień i obowiązków – nie może wystawiać faktur, nie jest pracodawcą, nie zostanie ujawniony w CEIDG. Rola tymczasowego przedstawiciela powinna ograniczać się do zarządu majątkiem, co jest istotą uprawnień wykonawcy testamentu. Do jego zadań należy również spłata długów spadkowych oraz wydanie spadkobiercom majątku spadkowego zgodnie z wolą spadkodawcy i ustawą, niezwłocznie po dokonaniu działu spadku.
Część regulacji dotyczących zarządcy sukcesyjnego stosuje się odpowiednio do tymczasowego przedstawiciela – np. reguły dotyczące jego powołania. Tymczasowym przedstawicielem może być tylko osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Czynności powołania przedstawiciela tymczasowego należy dokonać w formie aktu notarialnego.
Wygaśnięcie umocowania do pełnienia tej funkcji następuje z dniem:
- uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, jeżeli jeden spadkobierca albo zapisobierca windykacyjny w całości nabył udział małżonka przedsiębiorcy w przedsiębiorstwie;
- nabycia udziału małżonka przedsiębiorcy w przedsiębiorstwie w całości przez jedną osobę;
- dokonania działu spadku obejmującego udział małżonka przedsiębiorcy w przedsiębiorstwie.
